HABER MERKEZİ
Ispanak gibi yeşil yapraklı sebzelerin sağlık açısından pek çok faydası bulunur. Ancak, bu besinlerin yeterince yıkanmadığı, uygun yöntemlerle pişirilmediği ya da doğru koşullarda saklanmadığı durumlarda yarardan çok zarar getireceği söylenebilir. Örneğin, uygun koşullarda saklanmayan yiyecekler, besin zehirlenmesine neden olabilir. Ispanak zehirlenmesi de yaygın olarak görülen bir besin zehirlenmesi çeşididir. Yeşil yapraklı bir sebze olan ve bol bol vitamin ile mineral içeren ıspanak, uygun koşullarda saklanıp tüketilmediğinde içerisinde bulunan nitrat, nitrite dönüşür. Bu durum da ıspanak zehirlenmesi olarak adlandırılan duruma yol açar.
Son derece faydalı bir bitki olan ve ülkemizde de yaygın olarak tüketilen ıspanak, besin değerleri açısından da oldukça zengin bir sebzedir. Ispanağın içerisinde; oksalik asit, çinko, magnezyum, kalsiyum, nitrat gibi bileşenlerin yanı sıra, B, A, E, K ve C vitaminleri bulunur. Toprakta yetişen bu bitki, doğru şekilde tüketilmediğinde sağlık için olumsuz durumlara yol açabilir. Örneğin; ıspanak iyi bir şekilde yıkanmadan tüketildiğinde, bazı durumlarda bitkinin yapraklarında bulunabilen, su veya topraktan bulaşabilen Escherichia coli (E.coli) adı verilen bakteri insan sindirim sistemine girerek bulantı, kusma ve birtakım bağırsak sorunlarına yol açabilir. Bu nedenle, ıspanak ve diğer tüm yeşil yapraklı sebzeleri tüketmeden önce iyice yıkamanız önerilir.
Ispanak sadece iyi yıkanmadığında değil; doğru koşullarda saklanmadığında ve kısa sürede tüketilmediğinde de insan sağlığını tehdit ederek besin zehirlenmesine yol açabilir. Ispanağın içerisinde bulunan nitrat; nitrojenin katılaşmasıyla doğal olarak oluşan ve suda eriyen bir bileşendir. Bu bileşen, ıspanak yemeği iki kereden fazla ısıtıldığında nitrite dönüşür. Nitrit ise besin zehirlenmesine neden olabilecek bir bileşendir. Bu nedenle, ıspanak yemeğinin yapıldıktan sonra en fazla iki gün buzdolabında saklanması ve iki kereden fazla ısıtılmaması önerilir. Ispanak zehirlenmesinin diğer bir nedeni de içerisinde bulunan histaminin, histamin duyarlılığı bulunan kişilerde yol açabileceği zehirlenme bulgularıdır. Bu bulgular arasında vücutta kızarıklıklar ve döküntüler, baş ağrısı, bulantı, kusma, ishal, karın ağrısı, çarpıntı yer alır. Son olarak ıspanak vb yeşil bitkilerin arasına karışabilecek yabani otlarda bulunabilecek atropin, skopolamin benzeri maddelerin yol açabileceği zehirlenme bulgularıdır.
Ispanak zehirlenmesi belirtileri, diğer besin zehirlenmesi belirtileriyle oldukça benzerdir. Ancak, her sağlık sorununda olduğu gibi, bu belirtiler kişiden kişiye farklılık gösterebilir. Ispanak zehirlenmesi belirtileri arasında aşağıdaki durumlar yer alır: “Mide krampları, Bulantı, Kusma, Baş ağrısı, İshal (bazı durumlarda kanlı ishal), Ateş, Bulanık görme, Halsizlik”
Sağlıklı bir besin olan ıspanağın fazla tüketilmesinin de bir takım istenmeyen etkilerinin olabileceği bilinmelidir. Bunlardan birisi ıspanakta bulunan yüksek miktardaki oksalatın böbrek taşlarını artırabilecek potansiyel etkisidir. Bir diğer potansiyel etki de içerisindeki yüksek miktardaki K vitamini ile ilişkilidir. Özellikle Coumadin benzeri kan sulandırıcı kullanan kişilerin ıspanak ve yeşil yapraklı sebzelerin tüketimi sırasında kan sulandırıcı ilaçların etkisinin azalabileceği ve bunun da pıhtılaşmaya yatkınlık yaratabileceğidir. Bu nedenle ıspanak tüketimi abartılı ölçülerde olmamalıdır.
