“Hayır” demek yalnızca kelime anlamı ile karşıdakine hayır diye yanıt vermek değildir. “Hayır” demek bir tavır göstergesidir ve reddetme anlamı taşır. Kişinin kendisine sunulan bir şeyi istemediğini, kabul etmediğini, istenilen bir şeyi yapmayacağını, kendisine yapılan bir davranışı onaylamadığını ifade eder.
Toplumsal ve aile baskısı ile çocukken hayır dememeyi öğreniriz. Bize ailede değerler, inançlar ve öğretiler sonucu itiraz etmemeyi, uyum sağlamayı, onaylanmak adına “Evet” demeyi öğretirler. Çünkü “Hayır “ demenin saygısızlık, itaatsizlik, söz dinlememe, karşı gelme, uyumsuzluk olarak değerlendirildiği çevrede yetişmişizdir ve bu durum, “hayır” demeyi zorlaştırır.
Özellikle sevdiğimiz kişiler bizden bir şey istediğinde, istedikleri şeyler bizi zor durumda bıraksa da veya yapamayacağımız şeyler olsa da verdiğimiz cevap hayır yerine evet olur. Bazen değer verdiğimiz kişilere hayır diyerek onların duygularını incitmek, rencide etmek ya da onları reddetmiş gibi olmak istemeyiz. Bazen hayır diyecek kadar kendimize güvenmediğimiz için evet demek zorunda kalırız. Bazen karşı taraf bencil olduğumuzu düşünmesin diye hayır diyemeyiz. Bazen de hayır diyerek sevilmeyeceğimizi, sevilmenin, değer görmenin, takdir edilmenin yolunun evet kelimesinden geçtiğini düşünürüz. Tüm bunların sonucunda başkalarını düşündüğümüz için kendi duygularımızı ve düşüncelerimizi görmezden geliriz.
İstemediğimiz, bizi zor durumda bırakan isteklere karşı hayır cevabını verebilmek kendimize olan saygımızı korumamızı sağlar. Ayrıca sürekli olarak her istenene evet demek çevremizdeki kişilerin bize olan saygısınız kaybetmesine de yol açabilir. Hayır diyememek hayatımızı bir düzene sokmamıza engel olabilir. Kendi isteklerimizi göz ardı edip başkalarının isteklerini yapmaya çalışmak kendi yaşantımızda yapmak istediğimiz pek çok şeye zaman bulamamamıza neden olabilir. Şimdi durun ve düşünün sırf hayır diyemediğiniz için kendi hayatınızdan ne kadar feragat etmişsinizdir?
Hayır demenin yolları;
- İlk olarak, ‘hayır’ demenin her zaman olumsuz anlama gelmediğini vurgulamak önemlidir. Onun da tıpkı ‘evet’ gibi zaman zaman gerekli olabileceğine odaklanabilirsiniz.
- “Hayır” kelimesini kullanmaktan çekiniyorsanız hayır kelimesi ile aynı anlamlara gelebilecek kelimeler kullanabilirsiniz. Örneğin; “hayır yapamam” yerine “ maalesef bunu yapamam” diyebilirsiniz. “Hayır” kelimesi çok sert bir ifade gibi geliyorsa yumuşatmak için “Hayır teşekkür ederim istemiyorum” gibi daha yumuşak kalıplar kullanabilirsiniz.
- Yapmak istemediğiniz bir şeyi neden yapmak istemediğinizi güzel bir dille gerekçelendirebilirsiniz.
- Birisi size o anda yapmak istemediğiniz bir teklifte bulunursa alternatifler sunun. Örneğin; “Hayır şuan gelemem ama hafta sonu uygunum” veya “Hayır sinemaya gitmek istemiyorum ama bir kafede kahve içebilirim” diyebilirsiniz.
