HABER MERKEZİ
Sinema filmi yönetmeni, senarist, fotoğraf sanatçısı. 26 Ocak 1959, İstanbul doğumlu. 1976 yılında girdiği İstanbul Teknik Üniversitesi Kimya Mühendisliği Bölümü’ne iki yıl devam ettikten sonra 1978’de yeniden sınava girerek Boğaziçi Üniversitesi Elektrik Elektronik Mühendisliği Bölümü’ne geçti. Burada sinema, fotoğraf, dağcılık ve satranç kulüplerine katıldı. Seçmeli olarak sinema dersleri aldı. Para kazanmak için fotoğraf kulübü bünyesinde vesikalık fotoğraflar çekti. 1985 yılında mezun olduktan sonra bir süre yurt dışında kaldı. Askerliğinin ardından sinema üzerine bilgilerini geliştirmek üzere Mimar Sinan Üniversitesi’nde iki yıl sinema eğitimi aldı. Arkadaşı Mehmet Eryılmaz’ın bir kısa filminde oyunculuk yaptı ve teknik sürece baştan sona katılarak bilgisini pekiştirdi. Ardından 1995 yılında Koza adlı kısa filmiyle yönetmenliğe adım attı. Bu çalışmasında, daha sonraki filmlerinin karakteristik öğelerini minimal düzeyde de olsa sergiledi. Film, 1995 Mayıs’ında Cannes’da gösterildi ve Cannes Film Festivali’nde yarışmaya seçilen ilk Türk kısa filmi oldu.
1980’li yıllarda kültür ve sanat dergilerinde fotoğrafları yayınlanan Ceylan, filmlerinde fotoğraf ve sinemayı buluşturan özgün bir dil geliştirdi. 1997 yılında çektiği Kasaba filmi başta Berlin Film Festivali olmak üzere birçok dünya festivalinde gösterildi. Mayıs Sıkıntısı (1999) filminde, ilk iki filmde yer alan biyografik atmosferi koruyarak farklı bir bütünlüğe ilerledi. Berlin Film Festivali’nin yarışmalı bölümünde gösterilen film, birçok dalda ödül kazandı. Ceylan’ın filmleri, sinema yazarları, film eleştirmenleri tarafından ve gösterildiği dünya film festivallerinde büyük ilgi gördü. Öykülerini bütünü ile anılarından, gördüğü ve yaşadığı çevredeki özgün kaynaklardan besleyerek ördü. Mekân olarak doğup büyüdüğü taşrayı, oyuncuları da profesyonel değil, o mekânların insanlarından seçti. Bu özelikleri ile dingin, sıkı dokunmuş, belgesel tadı veren, resimsel olarak büyüleyici sinematografik dünyalar kurdu.
“Taşra Üçlemesi” diye anılan üçlemenin son filmi Uzak (2002), 56. Cannes Uluslararası Film Festivali’nde Büyük Jüri Ödülü’nü (Grand Prix) kazandı. Filmin başrol oyuncuları Muzaffer Özdemir ve Mehmet Emin Toprak ise En İyi Erkek Oyuncu Ödülü’nü paylaşarak Türk sinemasının ender başarılarından birinin sahibi oldular. Film, Cannes’ın ardından 23’ü uluslararası olmak üzere toplam 47 ödül alarak Türk sinemasının en fazla ödül kazanan filmi oldu.
Ceylan dördüncü uzun metrajlı filmi İklimler ’de (2006) kamera arkasından kamera önüne geçerek eşi Ebru Ceylan’la başrolü paylaştı. Dijital görüntü teknolojisiyle çekilen film, Ceylan’ın o tarihe kadar çektiği en büyük bütçeli eser oldu. 2008 tarihli filmi Üç Maymun ile 61. Cannes Film Festival’inde En İyi Yönetmen Ödülü’nü aldı. Film aynı zamanda Oscar yarışında ilk dokuza kalmayı başaran ilk Türk filmidir. 2009 yılında tekrar Cannes Film Festivali’nde jüri üyesi olarak yer adlı. Bir Zamanlar Anadolu’da (2011) filmi ile Cannes Film Festivali’nde Jüri Büyük Ödülü’nü kazandı.
2014 yılında çektiği Kış Uykusu isimli filmiyle 67. Cannes Film Festivali’nde büyük ödül olan Altın Palmiye ‘ye layık görüldü.
FİLMLERİ:
Koza (1995), Kasaba (1997, kitap: 2007), Mayıs Sıkıntısı (1999, kitap: 2003), Uzak (2002, kitap: 2004), İklimler (2006, kitap: 2009), Üç Maymun (2008), Bir Zamanlar Anadolu’da (2011), Kış Uykusu (2014), Ahlat Ağacı (2018).
HAKKINDA: Mustafa Emre Tuncer / Görüntü Estetiğinin Kültürel Boyutları ve Yansımaları (Yüksek lisans tezi, 2003), Rena İğneci / Türkiye’de Modernleşme ve Sinema İlişkisi: 90 Sonrası Türk Sinemasında Modernist Eğilimler (Yüksek lisans tezi, 2003), Atilla Dorsay / Türk Sinemasında Çöküş ve Rönesans Yılları 1990-2004 (2004), Hasan Akbulut / Nuri Bilge Ceylan Sinemasını Okumak (2005), 47. Selanik Film Festival Kitabı (s. 36, 2006), Asuman Suner / Hayalet Ev: Yeni Türk sinemasında Aidiyet, Kimlik ve Bellek (2006), Asuman Suner / New Turkish Cinema (2009), Ayşe Pay / Yönetmen Sineması (s. 76, 2010).
