EVLENME insan hayatında en önemli adımlardan biri olup evrensel olarak kabul edilmiş toplumsal bir kurumdur. Özellikle monogaminin (tek eşlilik) baskın olduğu, boşanmanın güç ve pahalı olduğu toplumlarda bu durum geçerlidir. Dünya üzerinde bir Çok çeşit evlenme biçimleri bulunmaktadır. Ama bu yazının odak konusu poligamik evlilik yapısı olacaktır. Poligami (çok eşlilik), Yunanca kökenli çok sayıda evlilik yapma anlamında bir sözcüktür.
Poligaminin çeşitli tipleri mevcuttur. Poligini; bir erkeğin iki ve ya daha fazla kadınla evlendiği, dünya çapındaki en yaygın görülen çeşittir.
Poliandri; bir Kasimir nie veya daha fazla erkekle evlendiği şekildir. Poliandri Güney Asya’da Himalaya bölgesinde ve Kuzey Nijerya’da az sayıda toplulukta gözlenir. Poliginandri ise iki ve ya daha fazla kadının iki ve ya daha fazla erkekle evlendiği çeşittir.
Poligaminin yaygın görüldüğü toplumlarda, ilk evlilik kararı ebeveynler veya onların adına karar alan kişiler tarafından kişiler tarafından alınmaktadır. İkinci ve sonraki evliliklerde erkeğin tercihi ve aşk ilişkisi temel rol oynamaktadır. Poligamik evlilik yapısında ilk ve sonraki eşler aynı evde veya aynı binada başka dairelerde bazen de her eş ve çocuğu farklı binalardaki evlerde yaşayabilmektedir. Van’da yapılan bir araştırmada %42 oranında kuma ile birlikte yaşama oranı saptanmıştır. Farklı kültürlere ilk eşin evin içindeki konumu farklı olmakta dır. Birçok toplumda evliliğe ilk katılan kadının kocası üzerinde etkisi güçlü olmakta, ayrıcalıklı ve diğer eşler üzerinde güçlü konumda olmaktadır. Arap toplumlarında ise ilk eş genellikle daha geri konumda olmaktadır. Aynı evde oturulduğunda yaşanılan kalabalık ortam beraberinde bir takım sorunları da getirmektedir. Tercih temelinde yapılan evlilik ikinci eşe ekonomik kaynakların kullanımı, eşin ilgi ve desteği açısından daha avantajlı bir konum sunmakta bunun sonucu olarak ilk ve sonraki eşler arasında rekabet, kıskançlık yaşanmaktadır.
Ülkemizde ikinci plana düşmek istemeyen ilk eşler, bazen kumasını kendi bulmaktadır. Bu şekilde evliliğe dahil olan kadın, ilk eşe kayınvalide gözüyle bakmakta bu durum ilk eşin aile içindeki konumunu güçlendirmektedir. Poligamik evliliklerde ortalama çocuk sayısı daha fazladır. Nijer’de yapılan bir araştırmada poligamik evliliklerdeki hem kadınların hem de erkeklerin daha çok çocuk istedikleri, doğum kontrol yöntemleri uygulama ve planlamaya da yanaşmadıkları görülmüştür. Bu tarz evlilik içinde bulunan bireylerin eğitim eksiklikleri olduğu da araştırmalar arasındadır ayrıca poligamik evlilik tarzının ruhsal etkileri de bulunmaktadır. Poligamik evliliğe geçiş kadınlar tarafından duygusal olarak istismar olarak algılanmıştır. Aynı araştırmada erkeğin eşlere eşit davranmaması, eşlere ayrılan zaman, maddi olanaklar, ilginin eşit dağıtılmaması, fiziksel ve cinsel şiddete maruz kalmak, diğer eşin gördüğü şiddete tanık olmak ve hatta kadınların birbirine şiddet uygulaması istismar çeşitleri olarak tanımlanmıştır. Maalesef en acı olan kısımda, bu tarz evliliklerin zararlı olduğunu bilmemize rağmen halen bu geleneğin hem din hem de gelenek ve görenek adı altında devam ettirilmesidir.
