BÜLENT KAVUK
PTT’ den Emekli Memur Hasan Emir, Samandağ’ın tarihindeki “Liman Gümrüğünün” o dönmedeki önemini anlattı. Samandağ Liman Gümrüğünün Bölgenin en önemli Gümrüğü ve merkezi olduğunu söyleyen Emekli memur Hasan Emir, Samandağ’ın tarihi gümrüğü, Samandağ’ın limanı ne zamana kadar burada faaliyetteydi. Kimler çalışıyordu. Gümrükten Ne ihraç edilirdi? Ne ithalat edilirdi? Yurt içinde nelerin ticareti yapardı. Bu konudaki bilgi ve birikimini Samandağ toplumuyla ve bütün Türkiye toplumuyla paylaşarak şunları söyledi.
“Liman olarak şimdiki Liman Mahallesinde idi. “Mina” denir. Gümrük karakolu vardı. Gümrük Memurları vardı. Burada inen malları Gümrük bilgisinden geçerdi. Gelen mallarda bu gümrüğün yine bilgisinden geçerdi. Liman Mahallesinde bulunan gümrükten yani Liman Mahallesinden Halep’e kadar, Gaziantep’e kadar buradan mal giderdi. Mersin’den Beyrut’tan nerden mal gelirse burada bulunan gümrük elinden geçerdi. Gümrükte gümrük memuru Ali vardı. Birde Memiş ismimde kaptan vardı. Bunları bilirim 50 senesine kadar sürüdü sonra gümrük askeri geldi. Sonra Jandarma teslim aldı. O dönemlerde Reşit Asi görevini tam hatırlayamıyorum ama limana gider gelirdi. Buradan denizden Asi Nehrine geçen yelkenliler gümrükte malı indirirdi develerle katırlar üzerinde hayvanlar üzerinde çarşıya kadar çarşıdan Antakya’ya kadar Antakya’dan sonra sağa sola dağıtılırdı bu mallar hep Liman gümrüğünden buradan çıkıyordu. Liman gümrüğü bölgenin gümrük merkeziydi. Buradan Mersin’e limon, incir, zeytinyağı, Mayan kökü, İpek (Herir) burada bir kilo ipek bir lira altından daha pahalıydı. İpek çık kıymetliydi. Bu gümrükte inen mallar Mersin’e giderdi. Mersin’den başka bölgelere dağıtışlardı. Mısır’dan Lübnan’dan Beyrut Helvası kumaşlar ve burada bulunmayan ürünler gelirdi.
1967’e kadar burada gümrük askeri vardı. 1952’ye kadar gümrük memurları vardı. 1952’den sonra gümrük askeri kuruldu. Ondan sonra Jandarmaya çevrildi. Asi nehrinin suyu kesilince yollar açılınca o gemiler iptal edildi. Gemileri Asi nehri içine çekmek için gemi 150 kişi ile çekilirdi, o dönemler böyle idi. Küçük gemiler geçerdi ama büyük gemiler zorlanırdı.”
